پلنگ ایرانی بزرگترین گونه پلنگ در دنیا است که زیستگاهی گستردهای در کشور دارد و جمعیت آن که بنا بر برخی آمارها از ۵۰۰ تا ۸۰۰ قلاده برآورد میشود در استانهای شمالی، خراسان رضوی و شمالی، سمنان، فارس، یزد و سیستان و بلوچستان مشاهده شده است.
یکی از بزرگترین زیستگاههای پلنگ ایرانی جنگلهای شمال کشور است که بر اساس گزارش محیط زیست بیش از یکصد قلاده آن با شیوه ردزنی شناسایی شدند.
بنا به اعلام اداره کل حفاظت از محیط زیست مازندران، ۲۴ درصد وسعت مازندران جزو ۲۱ منطقه چهارگانه محیط زیست است که شامل بیش از ۵۰۰ هزار هکتار تحت مدیریت اداره کل حفاظت از محیط زیست استان است.
مناطق چهارگانه محیط زیست شامل پارک ملی، اثر طبیعی ملی، پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده است
مازندران دارای پارک های ملی شاهدژ، پابند و نیز پناهگاه حیات وحش میانکاله، سمسکنده و دشت ناز، دو دانگه و چهار دانگه و فریدونکنار است.
قدمت جنگل های شمال ایران به بیش از ۴۰ میلیون سال قبل باز می گردد و دارای ۹۰ گونه درختی و ۲۱۱ گونه درختچه ای و هزار و ۵۵۸ گونه علفی و بوته ای است. مساحت این عرصه های جنگلی در حدود یک درصد جنگل های اروپاست ولی تعداد گونه های آن ۱۶ درصد گونه های موجود در کل قاره اروپاست.
جنگل های هیرکانی با گستره حدود ۱.۹ میلیون هکتار از آستارا در شمال استان گیلان آغاز می شود و تا گُلی داغی در شرق استان گلستان به طول تقریبی ۸۰۰ کیلومتر و عرض ۲۰ تا ۷۰ کیلومتر پراکنش دارد بخشی کوچکی از جنگلهای هیرکانی هم معادل ۲۰ هزار هکتار در کشور آذربایجان قرار دارد.
آثار طبیعی ملی این استان شامل خشکه داران، قلل سه گانه علم کوه، تخت سلیمان، سیاه کوه و دماوند و همچنین دیگر مناطق حفاظت شده است.
بنا به اظهار نظر رییس اداره حیات وحش محیط زیست مازندران پلنگ بسته به مناطق حفاظت شده ای که در این وجود دارد به صورت پراکنده در اکثر این نقاط وجود دارند و مشغول به زیست هستند.
کوروس ربیعی پلنگ ایرانی را از گونه های جانوری شب فعال و منزوی به شمار می رود که غالبا شبها در جنگل ها و مراتع تردد می کنند و با توجه به استقرار دوربین های تله ای محیط بانی برای پایش جانوران و نیز شکارچیان تصاویری از این حیوان ثبت و ضبط شده است که بخشی از این تصاویر نیز در فضای مجازی دست به دست می شود.
وی با اشاره به اینکه در مناطق حفاظت شده از جمله کیاسر، سوادکوه، آمل و البرز مرکزی دوربین های تله ای وجوددارد، گفت : از طریق این سیستم مستقر در پناهگاه جانوران علاوه بر اینکه محیط بانان وضعیت گونه های جانوری را پایش می کنند ردگیری تخلفات شکارچیان نیز از این طریق انجام می شود.
وی در خصوص ثبت متعدد تصاویر پلنگ از طریق دوربین های تله ای محیط بانی در مازندران به عنوان نوید بخش اتفاقات خوب در زندگی این گونه جانوری در استان ذکر کرد.
ربیعی گفت: پلنگ از جمله گونه های جانوری که از حیوانات جنگل تغذیه می کند و میزان حضور این جانور وابسته به سطوح حفاظت شده و طعمه هایی که در منطقه وجود دارد این حیوان در منطقه وجود دارد.
وی افزود: با توجه به ثبت و ضبط تصاویر پلنگ در مناطق مختلف جنگلی مازندران نشان دهنده آن است که وضعیت و شرایط زندگی در این استان برای آنها نسبتا خوب است.
رییس اداره حیات وحش محیط زیست مازندران بخشی از مساعد شدن شرایط زندگی پلنگ در استان را ناشی از افزایش آگاهی جامعه ساکن و در حال تردد در جنگل های استان دانست و گفت: طی سالهای اخیر اطلاع رسانی و توضیحات لازم در خصوص شرایط زندگی و نوع رفتار پلنگ از سوی کارشناسان محیط زیست و محیط بانان به دامداران ارائه شد که این موضوع باعث شده تا کمتر شاهد کشته شدن این حیوان برای رفع تعارض از سوی دامداران هستیم.
وی همچنین نقش سازمان های مردم نهاد دوستدار حیات وحش و همچنین تلاش رسانه ها در تهیه و انتشار اخبار در خصوص شرایط زیست پلنگ را نیز از دیگر عوامل تاثیرگذار بر روند حفظ این گونه جانوری و مطلوب سازی محیط زیست آنها عنوان کرد.
ربیعی با اشاره به اینکه بهار فصل زایش پلنگ است، اضافه کرد :پستانداران از جمله پلنگ چند قلوزاست و در صورت احساس امنیت و کم شدن تعارضات بستر خوبی برای این منظو است.
وی افزود : با توجه به همزمانی فصل حضور دام در مناطق بالادست و زایش این حیوانات رعایت نکات لازم برای تامین امنیت و آسایش آنها از سوی دامداران ضروری است.
نظر شما